Sở kiến hành hôm nay

Theo ý bài thơ Sở kiến hành của thi hào Nguyễn Du

Người hiền mẫu cùng ba con trẻ
Ngồi bên nhau đượm vẻ âu lo
Trong lòng đứa bé nằm co
Cạnh bên đứa lớn xách vò tre mây
Trong giỏ đựng gì đây không rõ?
Ồ, chỉ toàn rau cỏ, cám khô
Áo quần rách rưới bơ vơ
Trưa rồi không có cơm cho trẻ dùng
Nước mắt mẹ trào dâng thắm áo
Không dám nhìn kẻ lạ người quen
Xót xa trong cảnh tối đen
Các con nào biết chỉ quen vui đùa
Năm đói khổ thất mùa lưu lạc
Lánh quê người tìm hạt cơm rơi
Gạo nhà giá cũng vừa thôi

Thế mà lòng mẹ tơi bời xót xa!
Bỏ làng cũ phương xa tìm sống
Cảnh tạm thời, một bóng làm thuê
Ba con trông lúc mẹ về
Cơm không có đủ não nề tâm can
Cùng cực quá, chẳng màng xấu hổ
Mẹ đi xin khắp chỗ đông người
Kế này dù chỉ tạm thôi
Chắc không kéo nỗi kiếp người thêm lâu
Nơi cống rãnh dãi dầu đói khát
Chăc rồi đây bỏ xác nơi này
Thịt da nuôi bọn sói cầy
Còn xương cốt biết lưu đầy về đâu?
Mẹ có chết mặc dầu không kể
Thương các con mẹ vỗ về luôn
Trong lòng lai láng máu tuông
Đứt từng khúc ruột vì thương con khờ
Trông lên cảnh mặt trời vàng úa
Gió tứ bề như bủa lưới giăng
Khách qua đường có thấy chăng
Động lòng trắc ẩn xót bằng tình thương
Đêm vừa qua, bên phường mở tiệc
Thức ăn ngon, rượu thịt ê hề
Nào là: gà, chó, lợn, dê
Các ông thượng khách chẳng hề nếm qua
Kẻ phục dịch lơ là chẳng tiếc
Đổ cả vào trong chiếc thùng con
Chó nhà cũng chán thức ngon
Nào ai biết được mẹ con nhà này
Đang lâm cảnh lạc loài đói khát
Bức tranh này ai phác họa nên
Đem dâng thưởng lãm cấp trên
Chắc là giải nhất đáp đền công lao

Ba trăm năm trước đâu ngờ
Nỗi đau thuở ấy bây giờ là đây!

Vân Hà (TTHA)