TÂM HOANG VU

+++NGUYÊN CẨN +++ Tạp Chí Văn Hoá Phật giáo số 127 |

Những điều nghe thấy

Lướt trên mạng với mục đích tìm kiếm thông tin , chúng ta dễ bị cuốn hút vì những tin tức mang tính thời sự với các hàng tít nóng bỏng trong khoảng thời gian gần đâyvới hàng loạt những sự kiện đáng buồn :

Trên mạng Việt Báo thuộc Trung tâm Báo chí và Hợp tác Truyền thông Quốc tế ( CPI ) có tin nam sinh viên bị sát hại lúc nửa đêm với nội dung “ rạng sáng ngay 10/3 , tại khu vực cổng trường THPT Lý Thái Tổ ( thị vã Từ Sơn , Bắc Ninh ) một thanh niên bị hai người đuổi theo đâm dao khiến gục ngã tại chỗ . Nạn nhân được người dân đưa đi cấp cứu song đã tử vong . Cảnh sát cho biết người bị đâm là Trần Văn Hải , 20 tuổi sinh viên Cao đẳng Điện lực , Hà Nội .Trong ngày 10/3 Công an thị xã Từ Sơn xác định hung thủ gây án là Nguyễn Duy Trường và Nguyễn Thanh Hải , cùng 19 tuổi , trú tạ phường Đình Bảng . Tại cơ quan công an , Trường và Hải khai đêm 9/3 họ trông thấy anh Trần Văn Hải cùng hai thah niên đi xe máy ngược chiều . Cho rằng những người này không nhường đường mà còn cố tình dàn hàng ngang gây sự , nhìn đểu , nhóm của Trường đã “cà khịa ”. Hai bên xo xát , Trường và Hải rút dao gây án .

Trang mạng An Ninh Thủ Đô đưa tin “ Chi 50 triệu đồng thuê sát thủ giết chồng ”., thuật lại việc một người đàn ông 45 tuổi tên Nguyễn Đăng Thụy trên đường đi từ Hải Dương đền Hải Phòng đã bị hai kẻ lạ mặt chở nhau trên xe gắn máy kè sát rồi chĩa súng bắn chết ngay tại chỗ . Sau đó các cơ quan điều tra đã nhanh chóng phát hiện các đối tượng giết người và lần ra kẻ chủ mưu chính là vợ của nạn nhân . Người đàn bà này đã giao cho con rể thuê sát thủ giết người chồng của chính mình và là bố vợ của y với giá 50 triệu đồng ; người con rễ đã dẫn các sát thủ đến nơi bố vợ thường đi qua để chỉ điểm cho bọn chúng nhận diện nạn nhân ; khi thấy bố vợ bị bắn gục , anh ta bình thản trở về báo cáo cho mẹ vợ là kẻ chủ mưu .

Một tin khác được thấy trên mạng của Công An Thành Phố với hàng tít “ Xôn xao vụ nữ sinh bị đánh hội đống , in đĩa CD ” ghi nhận rằng “ Ngày 19-1-2011 , Ban Giám hiệu trường THCS Trần Phú ( huyện Đức Trọng , Lâm Đồng ) nhận được một đoạn clip có nội dung một nhóm nữ sinh lột áo , vây đánh hội đồng một nữ sinh khác , mặc cho nạn nhân van xin thảm thiết . Những gương mặt non choẹt trong đoạn clip chính là những học sinh của trường này , trong đó có cả lớp trưởng lớp 9A4 và một học sinh giỏi cấp huyện khác . Ngay sau đó trường THCS Tràn Phú đã mời 8 nữ sinh có mặt trong đoạn clip và đại diện gia đình các em đến để xác nhận thông tin và tường trình lại toàn bộ vụ việc . ”Bản tin cho biết Nguy hiểm hơn đoạn clip dài 9 phút 30 giây này không chỉ nhanh chóng “ lây lan ”các trang mạng mà còn được phát tán bằng những đĩa CD .

Trên đây chỉ ghi nhận vài trường hợp tin tức nổi bật . Cũng ghi nhận thêm rằng ngay sau khi môt bản tin đầu tiên nào đó được phát đi , hàng trăm bản tin của các trang mạng khác nào nấu lại nội dung của bản tin đó , đôi khi đặt lại những tựa đề cho giật gân hơn nữa để thu hút sự chú ý của người vào mạng ; do đó , nhựng thông tin đáng buồn nói trên ngập tràn trên kỷ thuật số .

Khi tâm hồn bị “ sa mạc hóa ”Trừ những nơi đang xảy ra chiến tranh , có lẽ không ở đâu như trong xã hội ta hiện nay , tình trạng bạo lực đang diễn tiến hết sức đáng lo ngại .Đã có nhiều cuộc hội thảo , tranh luận , bàn cãi xoay quanh chủ đề bạo lực học đường , bạo lực xã hội …Chưa bao giờ người ta lại giết nhau đơn giản đến thế . Một vụ va quẹt sơ sịa , một vài câu nói vu vơ , thậm chí chỉ một cái nhìn nhưng bị diễn dịch cố ý thành ‘ nhìn đểu ’, cũng đủ để loại một người ra khỏi đời sống . Nhiều bậc phụ huynh đâm ra sợ khi đưc con mình đến trường vì nơi đó không còn bình yên , không chỉ có “ hoa vàng , cỏ xanh ” mà có cả máu và dao …và nguy hại thay , hiểm nguy luôn rình rập .Tâm Hoang vu

Nhìn rộng ra , có thể thấy cái ác đã hiện diện ngay dưới khuôn mặt trẻ thơ , trong sân trường …và chung quanh chúng ta . Cái ác đền từ chuyện hàng xóm gây gổ liên quan tiếng ồn do việc mở nhạc với âm lượng quá lớn , từ anh xe ôm dành mối , anh xe tải dành đường …thậm chí từ người vợ đã có hàng chục năm chung sống …Cái ác lẫn quất trong bó rau nhiễm thuốc trừ sâu hay nhiểm nhớt thải mang mầm bệnh , cái ác nhào trộn trong sửa nhiễm melamine gây sỏi thận và nguy cơ tử vong ở trẻ em …Cái ác không lộ diện . Cái ác không công khai tuyên chiến , cái ác nhiều khi bùng phát ngãu nhiên như ung nhọt nảy sinh ngay từ trong huyết mạch của con người .

Vì đâu nên nỗi ?

Có thể thấy nguyên nhân sâu xa của cái ác nằm ở chỗ lòng tham dục đang được kích hoạt hết cỡ , điều mà một vị quan chức thuộc Viện Khoa Học Xã Hội Việt Nam khi bình luận về nhà báo Hoàng Hùng bị chính vợ mình lập mưu đốt chết đã khái hoát hóa thành “ động cơ sống ” ; rằng “ Khi con người quay cuồng , đảo điên với hàng loạt các vấn để về sự hưởng thụ , ích kỷ thì họ có thể trớ nên toan tính , lạnh lùng hơn và dễ tạo nên những tội ác ”.

Suy cho cùng mọi cái ác đều xuất phát từ lòng ham muốn thỏa mãn những dục vọng của con người . Nhiều khi ranh giới giữa thiện và ác hết sức nhỏ nhoi và mong manh . Tâm thiện và tâm ác tồn tại song song ngay chính trong mỗi con người và cái ranh giới thiện ác ấy mong manh đến mức chính những kẻ vượt qua ranh giới ấy cũng chưa biết mình đặt chân vào cõi ác . Nhiều khi con người thực hiện cái ác mà không ý thức được hậu quả khôn lường từ hành vi gieo mầm ác của mình . Chính vì vậy , việc tiêu diệt cái ác càng khó khăn hơn . Cái ác không những được che đậy tinh vi hơn mà nhiều khi còn bùng phát bất thường từ chính những con người vốn được xem là lương thiện .

Có những người bi quan không tin rằng có thể có những biện pháp diệt trừ mầm ác trong một xã hội mà chủ nghĩa vật chất ăn quá sâu vào suy nghĩ của từng con người . Khi một đừa trẻ thấy người ta xưng tụng cha mẹ nó vì tiền , vì quyền ; mặc khác cha mẹ nó bị người khác mua chuộc , lung lạc cũng vì tiền , thì rất khó để đứa trẻ đó tin vào những giá trị tinh thần khác . Khi tình yêu có thể được cân đong bằng phép định lượng từ nhà cửa , xe cộ , giá trị cổ phiếu …thì khó có thể hình dung chuyện “ túp lều tranh , hai quả tim vàng ” trừ khi làm bằng vàng ‘ bốn số 9 ’.

Phật dạy về tâm hoang vu

Hơn hai ngàn năm trăm năm trước . Đức Phật đã ân cần vạch ra sự nguy hiểm của dục :

“ Lại nữa , này các Tỳ-kheo , do dục làm nhân , do dục làm duyên , do dục làm nguyên nhân , do chính dục làm nhân , vua tranh đoạt với vua . Sát-đế-lị tranh đoạt với Sat-đế -lị , Bà-la-môn tranh đoạt với Bà-la-môn gia chủ tranh đoạt với gia chủ , mẹ tranh đoạt với con , con tranh đoạt với mẹ , cha tranh đoạt với con , con tranh đoạt với cha , anh em tranh đoạt với anh em , bạn bè tranh đoạt với bạn bè . Khi họ đã dấn mình vào tranh chấp , tranh luận , tranh đoạt , họ công phá nhau bằng tay , họ công phá nhau bằng đá , bằng gậy , bằng kiếm . Ở đây họ đi đến tử vong , đi đến sự đau khổ gần như tử vong . Này các Tỳ-kheo , như vậy là sự nguy hiểm các dục. … là nguyên nhân của dục .

Lại nữa , này các Tý-kheo , do dục làm nhân …do chính dục làm nhân , họ cầm mâu và thuẫn , họ đeo cung và tên , họ dàn trận hai mặt , và tên được nhắm bắn nhau , đao được quăng ném nhau , kiếm được vung chém nhau . Họ bắn đâm nhau bằng tên , họ quăng đâm nhau bằng đao , họ chặt đầu nhau bằng kiếm ; ờ dây họ đi đến tử vong , đi đến sự đau khổ gần như rử vong . Này các Tỳ-kheo như vậy là sự nguy hiểm của các dục …lá nguyên nhân của dục …Này các Tỳ-kheo , như vậy sự đau khổ các dục đưa đến đau khổ tương lai , là khổ uẩn , do dục làm nhân , do dục làm duyên , do dục làm nhân duyên , do chính dục làm nhân ” ( Phẩm Tiểu kinh Khổ uẩn , Kinh Trung Bộ . HT Thích minh Châu dịch )

Như vậy Đức Phật đã tìm ra nguyên nhân của mõi nguyên nhân gây nên tội ác : đó chính là Dục . Cũng nên lưu ý rằng dục được nói tới trong đoạn kinh nêu trên là ác dục , là những mong muốn thỏa mãn mọi lạc thú trên đời khác với lòng mong muốn trong Dục như ý túc , mọi sự khao khát hướng thượng . Giáo pháp của Đức Phật chỉ ra cho con người cần phải diệt trừ những mong muốn thỏa mãn lạc thú chỉ gây nên tội lỗi mà phải nhắm đến những khao khát hướng thiện để giải thoát khỏi những nỗi khổ trói buộc con người . Nhưng Đức Phật cũng chỉ ra rằng nếu hành giả không đoạn tận năm tâm hoang vuthi2 không thể nào hướng tới những khao khát hướng thượng trong Dục như ý túc . kẻ có tâm hoang vu là kẻ vẫn nghi ngờ bậc Đạo sư , nghi ngờ chánh pháp của Đức Phật , có tâm do dự , không quyết đoán , không có định tín , lại sinh tâm phẩn nộ với những người giữ giới và những người có tín tâm . Một kẻ như vậy sẽ không tin rằng có thể diệ trừ mầm ác trong xã hội . Cho nên , trước hết , xã hội phải ngăn ngừa tình trang sa mạc hóa tâm hồn bằng cách xây dựng niềm tin vào Tam Bảo .

Làm thế nào để khắc chế hay tiết giảm tầm nguy hại của lòng tham muốn : ăn ngon , mặc đẹp , muốn nổi tiếng , muốn vui chơi , muốn có những gì mình muốn , mà không cần lao động , mà không cần cố gắng …? Phải bắt đầu từ giáo dục , từ gia đình , từ người lớn . Trẻ em cần phải thấy sự gương mẫu của quan chức , công bộc của dân …người dưới nhín kẻ trên …chừng nào thiếu những tấm gương ấy thì xã hội còn tao loạn , lòng người vẫn nhiễu nhương và cái Ác không thể đoạn trừ !

Hãy bắt đầu ngay , nếu không thì quá muộn .